1. Geneza i cele projektu

Kanał przez Mierzeję Wiślaną otwarto we wrześniu 2022 r., otwierając statkom krótszą o 94 km drogę na Bałtyk. Cały program – szacowany już na ponad 2,13 mld zł – obejmuje także pogłębienie Zalewu Wiślanego i regulację rzeki Elbląg, aby port mógł obsługiwać jednostki o zanurzeniu do 4,5 m.

2. Co już zrobiono?

• Kanał i śluza Nowy Świat – działają w trybie ośmiu śluzowań dziennie.

• Most obrotowy w Nowakowie – ukończony, poprawia komunikację drogową i umożliwia pracę pogłębiarek.

• Sztuczna Wyspa Estyjska – pełni funkcję odkładu urobku oraz ostoi ptaków.

Te elementy zakończono w latach 2019-2024; obecnie ciężar robót przeniósł się na rzekę Elbląg.

3. Aktualny etap: pogłębianie koryta w Nowakowie

Przedsiębiorstwo Robót Czerpalnych i Podwodnych z Gdańska usuwa do sierpnia niemal 90 tys. m³ osadów, aby tor osiągnął głębokość 5 m i szerokość do 60 m. Przed rozpoczęciem prac teren przebadali ornitolodzy – nie znaleziono lęgowisk, więc roboty nie zagrażają faunie.

4. Parametry docelowe toru wodnego

Projekt przygotowuje biuro Mosty Gdańsk, które ma 11 miesięcy na komplet decyzji administracyjnych.

5. Harmonogram i przyczyny opóźnień

Pierwotnie finał inwestycji planowano na 2024 r. Wydłużenie do 2027 r. tłumaczy się:

1. Dodatkowymi robotami – konieczność większego zakresu umocnień brzegowych i budowy obrotnicy o średnicy 160 m.

2. Inflacją i wzrostem cen paliw – podbiły stawki robót czerpalnych.

3. Procedurami środowiskowymi – nowe parametry toru wymagały aktualizacji decyzji.

6. Finansowanie: projekt drożeje

Rząd podniósł limit programu do 2 127 mln zł (wzrost o 7,2 %), uzasadniając to skokiem cen materiałów i paliwa oraz koniecznością utrzymania sztucznej wyspy i toru. Dodatkowo w budżecie na 2025 r. zapisano 210 mln zł na kontynuację prac.

7. Jak zyska port w Elblągu?

• Zwiększenie przeładunków z obecnych ~150 tys. t do teoretycznie 3 mln t rocznie.

• Możliwość obsługi statków o LOA ~100 m i zanurzeniu 4,5 m.

• Ożywienie rynku stoczniowego, magazynowego i logistycznego w północnej Warmii.
  Miasto zabiega o 200 mln zł funduszy unijnych na infrastrukturę okołoportową.

8. Wyzwania środowiskowe

Regularne pogłębianie będzie potrzebne co kilka lat – Zalew i delta Nogatu to obszary silnej sedymentacji. Urząd Morski zapowiada monitoring ichtiofauny i zasilanie odcinków brzegowych rumowiskiem, co ma ograniczyć erozję.

9. Co dalej?

1. IV kw. 2025 – gotowa pełna dokumentacja techniczna; wniosek o ZRID.

2. 2026 – główne roboty czerpalne i umocnienia brzegów.

3. I poł. 2027 – obrotnica i system nawigacyjny; próby głębokościowe.

4. III kw. 2027 – otwarcie toru dla żeglugi komercyjnej (scenariusz bazowy).

Podsumowanie

Opóźnienie o trzy lata nie przekreśla potencjału inwestycji, ale stawia przed rządem i samorządem wyzwanie znalezienia dodatkowych środków na utrzymanie toru i rozwój portu. Dalszy postęp będzie zależał od tempa prac pogłębiarskich, stabilności finansowania i skuteczności działań środowiskowych. Na razie wszystko wskazuje, że Elbląg jeszcze poczeka – ale gdy droga wodna zostanie oddana, może zyskać nową rolę w polskiej logistyce morskiej.