Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej, która jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Naruszenie to musi powstać przed ukończeniem przez nią 18. roku życia lub w trakcie nauki – przed ukończeniem 25. roku życia albo w trakcie studiów doktoranckich. Często są to więc osoby, które nigdy nie osiągną samodzielności, a w wieku dorosłym zamieszkują z rodzicami lub przebywają w instytucjonalnych formach opieki, takich jak domy pomocy społecznej.

Takie osoby nie weszły na rynek pracy i przez to nie mogły nabyć uprawnień do świadczeń z systemu ubezpieczenia społecznego. Celem renty socjalnej jest więc zrekompensowanie tego braku. Dlatego są one w całości finansowane z budżetu państwa.